Septoplasti ( Kıkırdak Eğriliği Ameliyatı ) Nedir? - Op. Dr. Esin Özlem Atmış

Septum Nedir?

Septum burunun iç kısmında, burunu orta hatta iki bölmeye ayıran anatomik yapıdır. Septum kısmen kemik daha büyük oranda ise kıkırdak yapıdadır. Normal koşullarda burnu iki eşit bölmeye ayırması ve böylece her iki burun deliğinden eşit nefes alınabilmesi gereklidir. Ancak insanların neredeyse %70-80’ inde doğuştan yapısal olarak var olan yâ da zaman içerisinde geçirdiği travmaların sonucu ile gelişen septumda eğrilme (deviasyon) mevcuttur ve bu hastalara ‘septum deviasyonu’ tanısı konulur. İşte bu eğriliklerin düzeltilmesi için yapılan operasyona ‘septoplasti’  operasyonu denir.

Her burun eğriliği ameliyat edilmez. Burun eğriliğine burun tıkanıklığı, burundan nefes almada zorluk, horlama, tekrarlayan burun kanamaları, sık sinüzit enfeksiyonları, sürekli geniz akınıtısı veya kronik baş ağrısı gibi semptomların eşlik etmesi durumlarında septoplasti ameliyatı gerekmektedir.

Burunun içerisinde septumdan başka nefes almamızı kolaylaştıran ve burunun nemlendirilmesinden sorumlu ‘konka’ adlı anatomik yapılar da mevcuttur. Bazen yapısal olarak bazen de allerjik nedenlere bağlı bu yapılarda büyüme, şişme gerçekleşebilir. Bu durum nefes almayı daha çok zorlaştırır. Sıklıkla septoplasti operasyonlarında ek olarak konkalara da müdahale edilerek daha başarılı sonuçlar elde edilir.

Bizi en çok endişelendiren sorunlar: Yüzüm şişecek mi? Gözümün etrafı moraracak mı? Dışarıdan bir kesi izi olacak mı?

Basit septoplasti operasyonlarında bu saydıklarımızdan hiçbirisi başınıza gelmeyecektir. Burunun içinden yapılacak basit bir kesi ile burunu örten mukoza denilen yapıların altında septumun kendisine ulaşılacak, belirlenen eğrilikler düzeltilecek, lüzum halinde var olan kemik çıkıntılar törpülenecek veya çıkarılacaktır. Burunun dış çatısıyla ilgili bir müdahale yapılmayacağından bu bölge ile ilgili şişme ya da morarama şikâyetleriniz olmayacaktır ki bu bahsi geçen durum, burunun estetik olarak düzeltilmesi anlamına gelen ‘Rinoplasti’ operasyonunda olmaktadır. Nadiren özellikle burunun en ön tarafında izlenen çok ileri deviasyonlarda burunun alt ucundan, dışarıdan çok da fark edilmeyecek şekilde kesilerle burun ucuna müdahale gerekebilir ki bu tekniğe ‘açık teknik septoplasti’ denir. Bu durumda hekiminiz size bunun gerekli olup olmayacağını ameliyattan önce mutlaka anlatacaktır.

Ameliyattan önce dikkat etmem gerekenler nelerdir?

Bu ameliyat lokal (bölgesel-sadece burun bölgesi uyuşturularak ) anestezi ile yapılabeceği gibi; genel anestezi ile de yapılabilmektedir.(tamamen uyutularak). Genel anestezi ile yapılacak olan ameliyatlarda ameliyat saatinden en az 6 saat öncesine kadar ağızdan yemek veya su alımı durdurulmalıdır.  Sürekli kullanılan herhangi bir ilaç var (Kan sulandırıcı ilaçlar, tansiyon veya şeker ilaçları gibi) ise mutlaka hekiminizi bilgilendirmeniz gereklidir. Herhangi bir gıda takviyesi, vitamin veya bitkisel içerikli çaylar dahi ameliyattan 1 hafta önce kesilmelidir.

Ameliyattan sonra burunda tamponlar olacak mı?

Septoplasti operasyonlarından sonra hekimler 1 ya da en fazla 2 gün süreli durmak üzere burun tamponu koymayı tercih edebilirler. Ancak günümüzde bu tamponlar yumuşak ve kolay çıkabilir özelliklerde yapılmaktadır. Hatta sıklıkla plastik, kendinden burundan nefes alıp vermeye izin verecek delikleri olan yada kendiliğinden eriyebilen yeni nesil tamponlar kullanılmaktadır. Yine bazı vakalarda hastalara burun içine atılan ve kendiliğinden eriyen dikişler atılarak hiç tampon konulmadan da operasyon sonlandırılabilmektedir.

Ameliyattan sonra alınması gereken herhangi bir dikiş olmayacaktır, tüm dikişler burunun içerisinden atılacak ve kendiliğinden eriyebilen türden olacaktır.

Ameliyattan sonra beni neler bekliyor?

Genel anesteziden sonra ortalama 4-6 saat kadar ağızdan beslenmeye başlanmaz.

Ameliyattan sonra burnunuzda bir tampon olursa bir süre ağızdan nefes almanız gerekebilir. Burun deliklerinden ya da genizden ağız içine ara ara kan sızıntıları olması normaldir. Çok şiddetli olamamakla birlikte az miktarda ağrınız olabilir bu durumda doktorunuzun önerdiği ağrı kesicileri kullanabilirsiniz. Bazen ön üst diş ve damakta his kaybı yaşanabilir ancak zamanla normale dönecektir.

Anesteziden sonraki ilk gün ılık ve sıvı gıdalarla beslenme önerilir ancak sonraki dönemde sıklıkla herhangi bir yemek kısıtlaması yapılmamaktadır.

Doktorunuzun tercihine göre antibiyotik kullanmanız gerekebilir.

İyileşme sürecinde yüksek yastıkla ve sırt üstü uyunması önerilir.

Sızıntılara ve operasyona bağlı burun içinde kabuklanmalar olabilir. Doktorunuz bunun için size burun yıkama solüsyonları (serum fizyolojikler veya okyanus suları ile) önerecektir. Lütfen elinizle bunları temizlemeye çalışmayın bir enfeksiyona neden olabilirsiniz. Bu süreçte mümkünse çok kuru ortamlarda kalmamanız, mümkün ise odanızı soğuk buhar cihazları ile nemlendirmeniz önerilir.

Yine operasyona bağlı ilk birkaç gün burun içinde ödemlenmeye bağlı tıkanıklık gelişebilir. Burun yıkaması ve doktorunuz gerekli görürse önereceği burun spreyleri ile bu sorun aşılacaktır.

Yaklaşık 1 hafta 10 gün süre ile sümkürmemeniz gereklidir; bu durum istenmeyen kanamalara neden olabilir. Hapşırmanız gerektiğinde ise ağzınızı açık tutmanız burun içinde aşırı basınç oluşumunu engelleyecektir ve kanam riski önlenecektir.

Hapşırığınız sürekli ise sizi rahatlatmak için allerji ilaçları önerilebilir. Buruna gelebilecek travmalardan korunmanız gereklidir. İlk 4 hafta yoğun ve ağır egzersizlerden kaçınmak gerekmektedir.

Banyo yapılmasında sakınca yoktur ama mutlaka ılık banyo yapılmalıdır, sıcak banyo burundan kanamalara neden olabilir.
Gözlük kullanmanızda herhangi bir sakınca yoktur.

Ne zaman okula/işe/normal hayatıma dönebilirim?

İyileşme süresi kişisel farklılıklar gösterir. Ortalama iyileşme süresi 1-4 hafta arasındadır ancak sıklıkla hastalar ameliyatın 2. Gününden sonra normal hayatlarına dönebilmekte ve kendi işlerini yapabilmektedirler.

Ne zaman doktorumu aramalıyım?          

1. 38 dereceye varan ateş olması,
2. Belirgin kanama olası ve elle tamponlandığında durdurulamaması,
3. Burun deliklerinden kötü kokulu, iltihabi akıntı olması,
4. Ağrı kesicilere rağmen geçmeyen baş ağrısı olması durumlarında mutlaka doktorunuza ulaşmanız gerekmektedir.
5. Doktorunuzun tercihine göre değişmekle birlikte ilk hafta içinde ameliyat kontrolünüz yapılacaktır.

Op. Dr. Esin Özlem Atmış
Kulak Burun Boğaz Hastalıkları, Baş Boyun Cerrahisi Bölümü
Acıbadem Fulya Hastanesi
Acıbadem Sağlık Grubu, İstanbul, Türkiye